Audytor wewnętrzny, jak sama nazwa wskazuje, odpowiedzialny jest za przeprowadzanie audytów wewnętrznych. Ich celem jest monitorowanie i ocena procesów firmy, dzięki którym możliwe jest wdrożenie zmian służących optymalizacji wydajności przedsiębiorstwa. Jakie są rodzaje audytorów wewnętrznych? W jakich sytuacjach firma potrzebuje specjalisty tego typu i kto może pełnić tę funkcję? 

Rodzaje audytorów wewnętrznych

Do obowiązków audytora wewnętrznego należy rozpoznanie nieprawidłowo działających procesów w firmie i wskazanie sposobów ich naprawy. W zależności od obszaru podlegającego kontroli można wyróżnić cztery rodzaje audytów, a w związku z tym także cztery rodzaje audytorów – finansowych, operacyjnych, audytorów IT oraz audytorów SOX. 

Audytor finansowy

Audytor finansowy przeprowadza audyt wewnętrzny mający na celu sprawdzenie sprawozdań finansowych danej firmy pod kątem ich zgodności z obowiązującymi przepisami prawnymi oraz polityką rachunkowości. Rolą tego typu audytora jest wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i przedstawienie propozycji działań naprawczych, które nie tylko skorygują błędy, lecz także zapobiegną ich ponownemu wystąpieniu. 

Audytor operacyjny 

Audytor operacyjny kontroluje i analizuje najważniejsze procesy zarządzania zasobami w firmie pod względem efektywności oraz skuteczności mechanizmów zarządzania ryzykiem. Jego rolą jest ponadto pełnienie funkcji doradczej w przedsiębiorstwie. 

Audytor IT

Audytor IT przeprowadza audyt wewnętrzny mający na celu kontrolę procesów zarządzania jakością systemów teleinformatycznych działających w danej organizacji, a także ocenę poziomu ich sprawności i określenie poziomu ryzyka. 

Audytor SOX

Audytor SOX nadzoruje procedury obowiązujące podczas przeprowadzania kontroli wewnętrznych w danej firmie i określa ich zgodność z przepisami zawartymi w ustawie Sarbanes-Oxley Act (SOX). 

Do obowiązku wszystkich audytorów wewnętrznych należy sporządzanie planu audytu, a także przeprowadzenie analizy systemów firmy, między innymi poprzez kontrolę i weryfikację dokumentów oraz rozmowę z pracownikami danego działu. 

Jakie firmy i w jakich sytuacjach mogą potrzebować audytora wewnętrznego?

Do wykonania audytu wewnętrznego są zobowiązane wszystkie firmy i instytucje posiadające system zarządzania jakością. Z usług audytora wewnętrznego korzystają więc przedsiębiorstwa produkcyjne, usługowe, w tym oferujące usługi outsourcingowe, a także banki i instytucje publiczne. Przeprowadzanie stałych, cyklicznych audytów w poszczególnych komórkach firmy przynosi wymierne korzyści i widocznie poprawia jej funkcjonowanie. Dzięki wsparciu audytora wewnętrznego przedsiębiorstwo jest w stanie: 

• zdiagnozować problemy, 
• podjąć czynności naprawcze, 
• zwiększyć odpowiedzialność wśród pracowników zarówno wyższego, jak i niższego szczebla, 
• zobligować pracowników do przestrzegania obowiązujących zasad oraz norm, 
• usprawnić swoje działanie. 

Audyt wewnętrzny przeprowadzany jest w celu udoskonalenia procesów wewnątrz organizacji, poprawienia konkurencyjności firmy i jej pozycji na rynku, a także zapobiegania błędom i kosztownym reklamacjom. Pomaga kształtować wizerunek odpowiedzialnego, godnego zaufania partnera biznesowego. 

Audytor wewnętrzny przydaje się przede wszystkim w momencie, gdy firma znajduje się w sytuacji kryzysowej i potrzebuje wsparcia w osiągnięciu zamierzonych celów. Specjalista tego typu jest jednak nieoceniony również w codziennej pracy przedsiębiorstwa. Powinien być wykorzystywany zarówno jako ekspert oceniający już wdrożone rozwiązania, jak i autorytet w dziedzinie zarządzania ryzykiem i kontroli procesów, który może skutecznie usprawnić działalność firmy. 

Kto może pełnić rolę audytora wewnętrznego? 

Rolę audytora wewnętrznego może pełnić osoba, która: 

• posiada polskie obywatelstwo bądź obywatelstwo jakiegokolwiek innego kraju należącego do Unii Europejskiej,
• posiada pełną zdolności do czynności prawnych, 
• posiada wszystkie prawa publiczne,
• nie była karana, 
• posiada wyższe wykształcenie przynajmniej w stopniu licencjata, 
• cechuje się dobrą znajomością aktualnie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących danej branży, 
• posiada dobrą znajomość aktualnie obowiązujących norm ISO, 
• ukończyła specjalne szkolenie i uzyskała stosowny certyfikat potwierdzający zdobycie wymaganej na stanowisku audytora wewnętrznego wiedzy. 

Właściwe uprawnienia audytora wewnętrznego można zdobyć, uczestnicząc w kursach organizowanych przez certyfikowane ośrodki szkoleniowe, takie jak Bureau Veritas. W trakcie szkolenia przeprowadzane są zajęcia teoretyczne i praktyczne mające na celu przekazanie niezbędnych umiejętności i wiedzy z zakresu planowania, przeprowadzania oraz raportowania o przeprowadzonym audycie. Dokumentami uprawniającymi do wykonywania zawodu audytora wewnętrznego są certyfikaty ACCA, CFA oraz CIA.