Rozwód, w trakcie którego para nie potrafi samodzielnie ustalić pomiędzy sobą podziału majątku, prawa opieki nad dziećmi czy alimentów, to sprawa wyjątkowo trudna dla wszystkich stron zaangażowanych w procesie. Jego rozstrzyganie może trwać wiele lat, w trakcie których sąd, na podstawie wysłuchanych argumentów i świadków będzie decydował o warunkach rozwodu. Wśród bardziej kłopotliwych tematów podejmowanych w trakcie podziału majątku przy rozwodzie są darowizny, które zwykle przekazywane są przez darczyńcę jednej osobie i w związku z tym nie jest jasne, czy stanowią one majątek wspólny. Czy darowizna podlega podziałowi przy rozwodzie i na jakich zasadach odbywa się taki podział?

Pojęcie darowizny w prawie

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, art. 888. § 1. „Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.” Zapis ten jasno wskazuje na fakt, że darowizna jest umową zawieraną pomiędzy darczyńcą a obdarowywanym, a nie jednorazowym świadczeniem, nawet jeśli wpłacana jest w formie określonej kwoty pieniężnej, nieruchomości, prawa własności czy rzeczy materialnej. Co do zasady, według zapisu Kodeksu cywilnego, oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny powinno być złożone w formie aktu notarialnego. W praktyce jednak dopuszcza się, by darowizna odbyła się bez takiego oświadczenia – staje się ona ważna, jeśli świadczenie zostanie spełnione.

Zupełnie odrębną kwestię, ważną w kontekście podejmowanego tematu podziału darowizny w trakcie rozwodu, należy zauważyć że Kodeks cywilny wskazuje, że przedmiot darowizny może być dedykowany zarówno jednemu z małżonków, jak i obojgu. W trakcie podziału majątku podczas rozwodu kwestia ta będzie miała duże znaczenie – jeśli darowizna została przekazana obojgu małżonków (np. w formie współdzielonego prawa własności do nieruchomości), przedmiot darowizny będzie automatycznie podlegał podziałowi majątku po rozwodzie.

Jak wygląda podział majątku w praktyce?

Gdy dwie osoby zawierają związek małżeński, zgodnie z prawem powstaje między nimi tzw. małżeńska wspólność majątkowa. Kodeks rodzinny i opiekuńczy wprowadza zapis, według którego wspólność ustawowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, a przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością ustawową należą do osobistego majątku każdego z małżonków. Kodeks zaznacza dodatkowo, że przedmioty użytku domowego służące obydwojgu małżonkom są objęte wspólnością ustawową, nawet gdy zostały nabyte przez dziedziczenie lub darowiznę, chyba że darczyńca wykazał w tej kwestii inną wolę.

Co oznacza to w praktyce? Jak podaje Kodeks postępowania cywilnego, art. 567 § 1. „W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.” Dodatkowo, § 2. „W razie sporu co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym sąd może w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym.” Jeśli więc małżonkowie zdecydują o potrzebie ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku, sąd będzie rozstrzygał je na podstawie dostarczonych dowodów.

Podziałowi podlegają wszystkie dobra, które zostały zaliczone do wspólności majątkowej, a więc w szczególności wynagrodzenia za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej osiągane przez każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego oraz z majątku osobistego małżonków, a także oszczędności, lokaty i inne środki zgromadzone w bankach oraz specjalnych kontach emerytalnych.

Ze względu na formę prawną wspólności majątkowej żaden z małżonków nie może nią dysponować osobiście, bez zgody drugiej strony.

Czy darowizna podlega podziałowi przy rozwodzie?

Wspomniane wyżej składowe stanowiące wspólność majątkową to tylko niektóre ze składników podlegających podziałowi w trakcie rozwodu. Jak wskazuje art. 35. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, „W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.” Zapis ten dotyczy również darowizny, o ile ta została przekazana na rzecz obojga małżonków – to jedyna sytuacja, w jakiej darowizna będzie podlegała podziałowi przy rozwodzie. W przeciwnym wypadku, jeśli darowizna została przekazana w umowie notarialnej lub ustnej wyłącznie jednej ze stron, darowiznę zalicza się do majątku osobistego obdarowanego małżonka i w związku z tym nie staje się ona przedmiotem podziału.

Jeśli znalazłeś się w sytuacji, w której potrzebujesz pomocy prawnej adwokata rodzinnego skorzystaj z oferty Kancelarii Adwokackiej Wojciech Krzysztoporski z Wrocławia.

WWW: https://krzysztoporski.com/
Telefon: 508 095 417
E-mail: kancelaria@krzysztoporski.com